به گزارش مشرق، این روزها بحث غربالگری به یک موضوع داغ در فضای اجتماعی کشور تبدیل شده است و در مورد سیاستهایی که در این خصوص باید وجود داشته باشد، نظرات مختلفی وجود دارد. اما غربالگری یک موضوع جهانی است که سالهاست تحقیقات مختلفی بر روی آن صورت گرفته و بر اساس همین تحقیقات، سیاستهای منسجمی برای آن در پیش گرفته ا ست. سازمان «یوروکت» که در اروپا نظارت بر ناهنجاریهای مادرزادی نوزادان قبل از تولد را بر عهده دارد، در یک گزارش سیاستهای کشورهای مختلف این قاره در حوزه غربالگری را مورد بررسی قرار داده است.
بیشتر بخوانید:
دستجردی: ممنوعیت غربالگری منطقی نیست
بر اساس این گزارش، اگر چه کشورهای مختلف اروپایی در مناطق مختلف این قاره سیاستهای غربالگری متفاوتی را در پیش گرفته اند، اما یک سیاست جدی بین آنها مشترک است: در همه این کشورها انجام آزمایشهای غربالگری به زنانی توصیه میشود که با خطر تولد نوزاد معلول یا مبتلا به سندروم داون و بیماریهای خطرناک مشابه مواجه هستند و بیمه نیز هزینه انجام این آزمایشات را پوشش میدهد. یوروکت که در سال ۱۹۷۹ تأسیس شده، وظیفه جمع آوری اطلاعات در مورد اختلالات مادرزادی نوزادان و استانداردسازی دادههای مرتبط را بر عهده دارد. در ادامه رویهها و سیاستهای غربالگری و بررسی اختلالات جنین در برخی کشورهای اروپایی که در گزارشهای یوروکت منعکس شده را مرور میکنیم.
اتریش
اتریش اجرای برنامه «غربالگری ملی برای بررسی ناهنجاریهای مادرزادی» را ضروری ندانسته و از این کار اجتناب کرده است. اما متخصصان زنان و زایمان، بانوان بارداری را که ممکن است با خطراتی در این زمینه مواجه شوند، در جریان قرار میدهند تا آنها خود در مورد انجام آزمایشات مرتبط با غربالگری و تبعات آن تصمیم بگیرند. سیستم بیمه دولتی در اتریش هزینه نمونهبرداری از پرزهای جفتی (سی وی اس) یا آمینوسنتز با هدف تشخیص نقصهای مادرزادی و اختلالات کروموزومی را در صورتی که زن باردار در زمان زایمان ۳۵ سال به بالا داشته باشد، پرداخت میکند.
علاوه بر این هزینه آزمایشهای ترکیبی مرتبط نیز از شهریور ماه سال ۲۰۰۹ توسط سیستم بیمه دولتی اتریش پرداخت میشود. البته به شرطی که زن باردار در زمان تولد جنین ۳۶ سال به بالا داشته باشد. دیگر شرط لازم برای پرداخت هزینه این تست توسط بیمه دولتی آن است که کودک قبلی مبتلا به ناهنجاریهای مادرزادی باشد. در عین حال هیچ زن بارداری مجبور به انجام این آزمایشها نیست و تنها در صورت تمایل وی آزمایشهای مذکور انجام میشود.
بلژیک
در بلژیک آزمایشهای غربالگری برای بررسی سندروم داون نوزاد بین هفتههای ۱۱ تا ۱۳ بارداری از طریق سونوگرافی ان تی برای تشخیص ناهنجاریهای احتمالی کروموزومی در جنین صورت میگیرد. همچنین آزمایش موسوم به سرم مادرانه نیز در هفتههای ۸ تا ۱۵ بارداری انجام میشود. تمامی زنان باردار در بلژیک در هر سنی در صورت تمایل میتوانند آزمایشهای یادشده را انجام دهند.
آزمایش تشخیص سیتوژنتیک با هدف بررسی کروموزمهای جنین از طریق آزمایش آمینوسنتز یا روشهای دیگر برای زنانی انجام میشود که در زمان زایمان ۳۶ سال به بالا داشته باشند، فرزند قبلی آنها ناهنجارهای کروموزمی یا مادرزادی داشته باشد، خودش یا والدینش ناهنجاریهای کروموزمی داشته باشند و در خانواده آنها سابقه مشکلات متابولیک یا دی ان ای وجود داشته باشد. هزینه همه این آزمایشها توسط بیمه پرداخت میشود.
در بلژیک هزینه غربالگری مافوق صوت هر سه ماه یک بار توسط بیمه پرداخت میشود و انجام چنین غربالگری برای شناسایی ناهنجاریهای مادرزادی تنها زمانی ضروری تشخیص داده میشود که شرایطی مشابه با شرایط فوق الذکر برای والدین یا فرزند قبلی وجود داشته باشد و در غربالگرهای قبلی نشانهای از ناهنجاری مادرزادی شناسایی شود.
دانمارک
در سال ۲۰۰۴ در دانمارک یک سیاست ملی غربالگری تنظیم شد و هزینه انجام آزمایشهای مربوطه نیز برای شهروندان دانمارک رایگان اعلام شد. تمامی زنان باردار در دانمارک در صورت تمایل میتوانند در سه ماهه اول بارداری آزمایشها و اسکنهای مختلف جنین برای بررسی ناهنجاریهای مادرزادی و ژنتیکی را انجام دهند. این کار به طور جدی به زنانی توصیه میشود که بر اساس تست سرم یا سونوگرافی ان تی مشکوک به داشتن جنین مبتلا به سندروم داون باشند یا قبلاً نوزادانی با ناهنجاری کروموزمی یا مبتلا به منگلیسم را به دنیا آورده باشند یا در اقوام و خویشان نزدیک آنها چنین افرادی وجود داشته باشند. اسکن مافوق صوت هم به زنانی پیشنهاد میشود که در هفتههای ۱۹ تا ۲۰ بارداری باشند، اما این کار نیز اجباری نیست.
فنلاند
دولت فنلاند از سال ۲۰۰۶ قوانین مربوط به غربالگری را در این کشور تدوین و تنظیم کرد. بر همین اساس شهرداریها باید وظیفه برنامه ریزی و سازماندهی آزمایشهای غربالگری با هدف شناسایی ناهنجاریهای کروموزومی جنین و ناهنجاریهای ساختاری شدید را به عنوان بخشی از مراقبتهای بهداشتی عمومی بر عهده بگیرند. این خدمات بر حسب تمایل زنان باردار و بدون دریافت هزینه به آنها ارائه میشود و اجباری در این زمینه وجود ندارد.
خدمات اسکن مافوق صوت در سه ماهه اول بارداری به تمامی زنان باردار ارائه میشود. اگر یک زن باردار تصمیم گرفت تا در طرح غربالگری کروموزومی قبل از تولد شرکت کند، در درجه اول خدمات غربالگری ترکیبی اوایل بارداری به وی ارائه میشود. خدمات تست سرم و سونوگرافی ان تی نیز در صورت تمایل در دسترس این بانوان است. شهرداریها عمدتاً زنان باردار ۴۰ سال به بالا را به انجام آزمایشهای غربالگری دعوت میکنند. اما در این زمینه نیز اجباری وجود ندارد. همچنین بانوان دارای اقوام نزدیک یا فرزندان مبتلا به ناهنجاری کروموزمی یا بیماریهای مشابه در این زمینه در اولویت هستند.
فرانسه
در فرانسه از سال ۱۹۹۷ خدمات اسکن زنان باردار برای شناسایی ابتلای جنین به سندروم داون انجام میشود. این خدمات و آزمایشهای مرتبط بین هفتههای ۱۱ تا ۱۳ بارداری انجام میشوند. همچنین اسکن سرم نیز بین هفتههای ۱۴ تا ۱۶ بارداری انجام میشود. زنان باردار تنها در صورت تمایل شخصی این آزمایشها را انجام میدهند. ولی هزینههای مربوطه توسط بیمه پوشش داده میشود. در صورت شناسایی هرگونه ناهنجاری مادرزادی در جریان این آزمایشها، انجام آزمایش آمینوسنتز پیشنهاد داده میشود و هزینه این کار نیز توسط بیمه پوشش داده میشود.
وزارت بهداشت فرانسه از سال ۲۰۱۰ به همه مادران باردار و به خصوص زنان باردار بالای ۳۸ سال توصیه کرد تا در صورت تمایل در سه ماهه اول بارداری اسکن سرم یا سونوگرافی ان تی را انجام دهند. هدف از این کار کاهش احتمال تولد نوزادان مبتلا به سندروم داوم اعلام شد. اما در این زمینه اجباری وجود ندارد.
ایتالیا
در ایتالیا انجام اسکنها و سونوگرافیهای مرتبط با شناسایی سندروم داون به مادران بالای ۳۵ سال و دارای سابقه تولد نوزادان دارای اختلال کروموزومی و غیره توصیه میشود. اسکن سرم طی هفتههای ۱۶ و ۱۷ بارداری و سونوگرافی ان تی طی هفتههای ۱۱ تا ۱۴ توصیه شده است. این خدمات تنها برای زنانی رایگان است که در زمان زایمان ۳۵ سال به بالا سن داشته باشند، در خانواده همسر یا در فرزند قبلی آنها سابقه ناهنجاریهای کرموزومی وجود داشته باشد و در سونوگرافیهای عادی نشانههایی مشکوک مشاهده شود.
هلند
در هلند به تمامی زنان باردار خدمات مشاوره سونوگرافی برای شناسایی ناهنجاریهای احتمالی جنین ارائه میشود. بیمه هزینه این مشاورهها را میپردازد و زنان باردار در صورت تمایل میتوانند سونوگرافی ان تی را طی هفتههای ۱۱ تا ۱۴ بارداری و اسکن سرم را بین هفتههای ۹ تا ۱۴ بارداری انجام دهند. هزینه انجام این آزمایشها تنها در صورتی توسط بیمه پرداخت میشود که زن باردار ۳۶ سال به بالا سن داشته باشد یا جنین وی بر اساس بررسیهای قبلی مشکوک به ناهنجاری مادرزادی باشد. در غیر این صورت هزینه انجام هر دو آزمایش ۱۴۰ یورو است.
سوئد
در کشور سوئد سیاست گذاری خاصی برای انجام تستهای شناسایی سندروم داون و ناهنجاریهای خطرناک دیگر برای جنین وجود ندارد. زنان باردار در صورت تمایل میتوانند سونوگرافی ان تی یا برخی آزمایشهای خون را طی هفتههای ۱۱ تا ۱۳ بارداری برای بررسی موضوع انجام دهند. انجام این آزمایشها تنها به زنان باردار بالای ۳۵ سال که در اقوام نزدیک یا در کودکشان ناهنجاریهای کروموزومی وجود دارد، توضیه میشود. در عین حال هزینه انجام آزمایشهای بررسی ابتلای جنین به سندروم داون فارغ از سن مادر باردار توسط بیمه پوشش داده میشود.